Ke mia unua broŝuro prezentas fundamenton sufiĉe fortan, kaj ke la fundamenta vort-
aro enhavas nombron da vortoj sufiĉan kaj tiel grandan, ke se oni volas, oni povas eĉ
tute libere esprimi siajn pensojn sen ia kreado de novaj vortoj, ― montras la fakto, ke
en la tuta “Dua Libro” vi ne re[n]kontas eĉ unu nove kreitan vorton ! (vi renkontos
tie, vere, multajn vortojn, kiujn vi ne trovas en la fundamenta vortaro, sed tio ĉi estas
vortoj ne nove kreitaj, sed nur tiaj, kiujn mi danke la gramatikon (C.7.) ne bezonis presi
en la vortaro).
私の最初の小冊子が充分にしっかりした基礎を提示していること、そして基礎的な辞書に
かなり多くの単語が含まれているので、新しい単語を導入しなくても言いたいことを自由に
表現することさえ出来るということ ― こういったことを、たった一つの新語さえも『第二書』
には導入せずに済んだという事実が示しているのです！（実際には、基礎的な辞書に収
録されていない単語がたくさんあるのですが、しかしこれらは新たに導入されたのではなく、
ただ単に「多くの欧米語において使われているような国際的な単語は、語形をエスペラント
化して使うことが出来る」という規則のおかげで、基礎的な辞書のなかに印刷する必要が
無かったものなのでした）
Oni devas memori, ke ĉiu lingvo servas por esprimi niajn pensojn, sed ne por senpense
traduki el aliaj lingvoj;
すべての言語は言いたいことを表現するためのものですが、しかし、よく考えもせずに他の
言語から直訳するためのものではないということを忘れないでいただきたい。
oni devas tial peni esprimadi siajn pensojn per la jam estantaj vortoj kaj kreadi novajn
vortojn nur tie, kie ĝi estas efektive necesa, ― kaj tiam la vortoj nove kreataj estos
nur malofte disĵetitaj inter la multo da vortoj jam konataj kaj povos facile aliĝi al la
lingvo kaj riĉigi ĝin ne perdigante ĝian unuformecon.
ですから、言いたいことを表現する際には、すでに存在している単語を利用して表現する
よう努めるべきであって、新語を導入するのは本当に必要なときに限るべきであります。
こうして新たに導入された単語は、すでに定着している大量の単語のなかにごく稀にばら
まかれて、この言葉にかんたんに加わることが出来、そして言語的な統一を失うことなく
言葉を豊かにすることが出来るのです。
【第５段落】
Tiel, danke la unu gramatikon kaj la unu formon de la plej granda parto de l’ vortoj, la
lingvo internacia havos jam de l’ komenco unu formon ĉe ĉiuj uzantaj ĝin.
このように文法と多くの単語が統一されているおかげで、この国際語はすでに最初から、
これを使うすべての人たちにおいて統一が保たれることになるのです。
Nur tiuj vortoj, kiuj en la fundamenta vortaro ne estas trovataj, en la unua tempo estos
malegale kreataj de malsamaj aŭtoroj.
ただ、基礎的な辞書に含まれていない単語だけは、最初のうちは人によって語形がマチマ
チになることでしょう。
Sed ĉar unue tiaj vortoj estos renkontataj nur disĵetite inter la multo da vortoj jam kon-
stantaj, kaj due la nombro de tiaj malegale sonantaj vortoj ankoraŭ pli malgrandiĝos danke
la komunan fonton, el kiu la aŭtoroj prenados la novajn vortojn (la plej gravaj eŭropaj
lingvoj), ― tial tiuj “novaj” vortoj prezentos nenion alian ol provincialismojn de la unu
lingvo internacia.
しかし第一に、このような単語は、すでに確立した多くの単語のあいだにパラパラと現われ
るだけですし、第二に、こういった単語はいくつかの主要なヨーロッパ語という共通の源泉
から採られるわけですから、語形の異なるものの数はさらに少なくなるでしょう。ですから、
これらの「新しい」単語というのは、一つの国際語における方言形に他ならないわけです。
Tiaj provincialismoj estis en granda nombro en ĉia alia lingvo, kaj kun la vastiĝado de la
skribata literaturo ili komencis perdiĝi.
これらの方言形は、他のどんな言葉にも多数ありましたし、文章語が普及するとそれらは
無くなっていきました。
